Na ten temat wypowiedzia³ siê S±d Najwy¿szy, który w wyroku z 23 stycznia 1991 r., I PR 4/91, stwierdzi³, ¿e: „Urlop bezp³atny u pierwszego pracodawcy nie wy³±cza prawa do odprawy pieniê¿nej z art. 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwi±zywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotycz±cych zak³adu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw - Dz. U. z 1990 r. Nr 4, poz. 19 ze zm.; uchylona przez ustawê z 13 marca 2003 r. - Dz. U. Nr 90, poz. 844) u pracodawcy drugiego, je¿eli rozwi±zanie stosunku pracy nastêpuje z przyczyn okre¶lonych w jej art. 1 ust. 1 lub 2. Okoliczno¶æ ta mo¿e mieæ jedynie znaczenie dla oceny, czy przyczyny wymienione w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r., gdy rozwi±zanie nastêpuje w trybie jej art. 10, stanowi± wy³±czny powód uzasadniaj±cy rozwi±zanie stosunku pracy”.
Urlop bezp³atny jest okresem usprawiedliwionej nieobecno¶ci w pracy, w czasie którego pracownikowi nie mo¿na wypowiedzieæ umowy o pracê, chyba ¿e przyczyn± wypowiedzenia bêd± okoliczno¶ci upad³o¶ci lub likwidacji pracodawcy.
Urlop bezp³atny, w przeciwieñstwie do urlopu wypoczynkowego, nie ulega automatycznie jakimkolwiek przesuniêciom, je¿eli z powodu choroby, odosobnienia w zwi±zku z chorob± zaka¼n± czy te¿ z innych przyczyn, które uzasadniaj± przesuniêcie urlopu wypoczynkowego na inny termin, pracownik nie bêdzie móg³ osi±gn±æ celu, dla którego zdecydowa³ siê na ten urlop.
Rozstrzygniêcie wniosku pracownika o skrócenie czy przerwanie urlopu bezp³atnego lub wyst±pienie na pi¶mie do pracodawcy o przed³u¿enie tego urlopu jest pozostawione tylko swobodnej decyzji pracodawcy.
Kwestiê choroby pracownika rozwa¿y³ S±d Najwy¿szy w wyroku z 30 sierpnia 1973 r., I PR 408/73, S±d orzek³, ¿e: „Choroba pracownika w okresie urlopu bezp³atnego nie powoduje wy³±czenia czasu trwania choroby z okresu urlopu i przed³u¿enia tego okresu o czas choroby”.
W trakcie urlopu bezp³atnego udzielonego na wniosek pracownika strony stosunku pracy mog± rozwi±zaæ go na mocy wzajemnego porozumienia.
W czasie urlopu bezp³atnego mo¿e doj¶æ do rozwi±zania umowy o pracê z winy pracownika lub pracodawcy.
Po up³ywie urlopu bezp³atnego pracownik jest obowi±zany zg³osiæ gotowo¶æ do pracy, a pracodawca ma obowi±zek zatrudnienia pracownika.
Niezg³oszenie gotowo¶ci do pracy, mimo up³ywu urlopu bezp³atnego, mo¿e stanowiæ podstawê rozwi±zania umowy o pracê bez wypowiedzenia z winy pracownika (nieusprawiedliwiona nieobecno¶æ w pracy), natomiast odmowa zatrudnienia pracownika daje mu roszczenie o dopuszczenie do pracy.
W czasie urlopu bezp³atnego trwa nadal stosunek pracy, za¶ pracownik korzysta ze szczególnej ochrony – pracodawca nie mo¿e dokonaæ wypowiedzenia umowy o pracê ani te¿ wypowiedzenia zmieniaj±cego (wypowiedzenia warunków pracy i p³acy).
Pracownik nie ¶wiadczy pracy ani te¿ nie otrzymuje wynagrodzenia (¿adnych jego sk³adników).
Okresu urlopu bezp³atnego nie wlicza siê do okresu pracy, od którego zale¿± uprawnienia pracownicze ani te¿ do okresu zatrudnienia u danego pracodawcy, od którego zale¿y d³ugo¶æ okresu wypowiedzenia (art. 36 § 1 kodeksu pracy).